Podcast w promocji biznesu
Część 2. Jak rozpocząć przygodę z podcastem w firmie

W poprzednim numerze pisałam o tym, dlaczego warto prowadzić podcast. Dowiedziałeś się wówczas, jakie korzyści pod kątem rozwoju i promocji biznesu niesie ta forma content marketingu. Dziś dowiesz się, jak rozpocząć przygodę z podcastowaniem. Podzielę się z Tobą wskazówkami i radami opartymi na moim doświadczeniu oraz pomogę w przygotowaniu publikacji Twojego pierwszego odcinka.

Jak się zapewne domyślasz, pierwszym i najważniejszym zadaniem przed poważnym ruszeniem z podcastem jest odpowiedzenie sobie na słynne „Why?”. Bez świadomości celu podcastu możesz szybko stracić zapał i wiarę w sens tego przedsięwzięcia. Ten cel powinien się wpisywać w cel strategiczny firmy, ale niekoniecznie musi być bezpośrednio powiązany z przychodami. Nie myśl o ROI czy wzroście sprzedaży. Podejdź do projektu jak do narzędzia pomagającego zwiększyć zasięg i rozpoznawalność marki, a także ułatwiającego budowanie relacji z klientami czy kontrahentami.

Zanim nagrasz pierwszy odcinek

Gdy już wiesz, po co chcesz nagrywać, kolejne pytania to:

Słuchaj „Marketer+” Podcast

• O czym będzie podcast?
• Kto ma go słuchać?
• Jak i czym zaintrygujesz swoją grupę docelową, żeby po przesłuchaniu pierwszego odcinka sięgnęła po kolejne?

Skup się na konkretnym temacie lub niszy. Pamiętaj, że musi to być na tyle szerokie zagadnienie, abyś mógł poświęcić mu więcej niż kilka odcinków. Możesz też podzielić podcast na sezony i w każdym z nich skupiać się na wąskim wycinku tematu.

Firma zajmująca się prowadzeniem działań w mediach społecznościowych może przygotować podcast, którego pierwszy sezon będzie dotyczył tworzenia treści, drugi – kampanii płatnych, trzeci – angażowania społeczności itd.

Kolejne istotne decyzje do podjęcia to wybór formatu podcastu oraz jego gospodarza. Czy będziesz go prowadził sam, czy może zajmie się tym kolega z pokoju obok? Zastanów się nad długością poszczególnych odcinków i nad tym, czy chcesz publikować wywiady, czy raczej audycje, w których będzie się wypowiadał tylko gospodarz. Dużą przewagą wywiadów jest to, że goście często promują takie nagrania wśród swoich odbiorców, dzięki czemu możesz dotrzeć do nowych słuchaczy, a może i do nowych klientów.

Długość pojedynczego odcinka to z kolei bardzo subiektywna kwestia. Jedni wolą krótsze odsłony, ok. 20-min, a drudzy wręcz przeciwnie – dłuższe i poruszające więcej wątków. Jeśli zdecydujesz się na format wywiadu, to bardziej sprawdzi się dłuższa forma, tak aby każdy z rozmówców miał możliwość podzielenia się swoim punktem widzenia. Najlepiej przesłuchaj kilka podcastów różniących się formatem oraz długością i wybierz rozwiązanie, które Ci najbardziej odpowiada.

Podcasty o różnych długościach i formatach

1. Dwóch gospodarzy i kilkuminutowe odcinki: „Marketing School Podcast”.
2. Jeden gospodarz, bez gości, krótkie odcinki: „Psychologia na co dzień”.
3. Dłuższe odcinki z jednym gospodarzem: „Książki, które uczą”.
4. Dwóch gospodarzy i dłuższe odcinki: „The Podcast”.
5. Wywiady w dłuższej formule: „Mała Wielka Firma”.
6. Różne formaty i różne długości podcastów: „Z pasją o mocnych stronach”.
7. Luźne i dłuższe rozmowy kilku osób: „Męskie spotkania”.

Dobrze się zastanów także nad nazwą swojego podcastu i jego okładką, która będzie Twoim znakiem rozpoznawczym. Z jednej strony dobrze jest umieścić na niej twarz gospodarza, jednak z drugiej – jeśli co sezon kto inny będzie prowadził podcast, może nie być to najlepszym pomysłem. Zmienianie okładki co sezon to jak ciągłe zmienianie logo. Gdy już wybierzesz nazwę, sprawdź, czy nie ma już podcastu o tej nazwie i czy domena z nią jest wolna. Nawet jeśli nie planujesz tworzyć osobnej strony na podcast, to warto mieć kontrolę nad witryną z nazwą, której będziesz używać.

A skoro już przy stronie jesteśmy… Nie każdy decyduje się tworzyć osobny byt przeznaczony wyłącznie na podcast. Nie ma takiej potrzeby – w zupełności wystarczy podstrona w istniejącej już witrynie. Warto jednak coś takiego stworzyć, bo będziesz mógł tam umieszczać wszelkie notatki oraz transkrypcje dla osób, które mimo wszystko wolą czytać niż słuchać. Tworzenie notatek do poszczególnych odcinków jest przydatne – ułatwia słuchaczom docieranie do książek, stron czy np. artykułów, o których wspominasz w audycji.

Musisz też podjąć decyzję odnośnie do serwera, na którym będziesz hostował pliki audio z nagranymi odcinkami. Możesz oczywiście przechowywać je na własnym serwerze, ale nie jest to optymalne rozwiązanie, ponieważ np. zwiększy koszty jego utrzymania. Istnieje kilka dobrych serwisów do hostowania plików audio, a do najpopularniejszych należą: Libsyn, Spreaker i Soundcloud. Przykładowo Spreaker ma własną aplikację do odsłuchiwania podcastów, daje możliwość stworzenia własnego kanału RSS, a wgranie do pięciu godzin nagrań jest w nim za darmo.

Stworzenie jednego odcinka podcastu zajmuje od kilku do kilkunastu godzin, dlatego niezwykle ważne jest planowanie nagrań z wyprzedzeniem. Warto przygotować sobie harmonogram przynajmniej na jeden, dwa miesiące i mieć w zapasie kilka odcinków. Dzięki temu nie będziesz musiał się martwić o utrzymanie regularności publikacji, która jest istotna dla stałych słuchaczy.

Niskobudżetowy sprzęt na start

W internecie można się spotkać ze skrajnymi opiniami na temat sprzętu do nagrywania podcastów. Z jednej strony przeczytasz, że to treść ma znaczenie, a dźwięk to rzecz wtórna i wystarczy zwykły dyktafon w telefonie, który położysz na biurku w gabinecie. Z drugiej – że tylko profesjonalny sprzęt pozwoli Ci utrzymać słuchaczy, bo są osoby, które z powodu słabej jakości nagrań mogą się zrazić do podcastera.

Jak to zwykle bywa, prawda leży gdzieś pośrodku, a żadna ze skrajności nie jest dobra. To oczywiste, że nagrywanie w dobrej jakości jest ważne i ludzie chętniej będą tego słuchać, ale nie wymaga to bardzo drogiego sprzętu. Zamiast inwestować w narzędzia, lepiej przeznaczyć te środki na promocję.

Prawdą jest też, że gdy będziesz nagrywać za pomocą mikrofonu w telefonie i w dużym pokoju z echem, trudno Ci będzie otrzymać dobrą jakość dźwięku. A jeśli dodasz do tego fakt, że nagrywasz wywiad online i Twój rozmówca ma takie same warunki do nagrywania, to robi się poważne wyzwanie dla montażysty. Jednak dla przeciętnego człowieka, który nie jest audiofilem, nagranie w małym pokoju pozbawionym echa, na mikrofonie z zestawu słuchawkowego będzie miało akceptowalną jakość, aby dał on radę przesłuchać cały odcinek.

Jaki sprzęt wybrać na starcie przygody z podcastowaniem

Optymalnym według mnie rozwiązaniem będzie zakup jednego lub (przy wywiadach na żywo) dwóch prostych dyktafonów, np. Zoom H2n lub jeszcze tańszego modelu H1n. Z kolei w wypadku wywiadów online dopilnuj, aby Twój rozmówca nie nagrywał na mikrofon wbudowany w komputer, ale podłączył zestaw słuchawkowy od smartfona i usiadł w małym pokoju bez echa.

Dlaczego doradzam w pierwszej kolejności dyktafon, a nie mikrofon? Ponieważ w wypadku mikrofonu dochodzi problem końcówki XLR i konieczności zakupienia dodatkowego sprzętu: przejściówki, miksera lub… dyktafonu (ilustracja 1), co zwiększa całościowy wydatek. Możesz także poszukać mikrofonu z kablem USB, ale ich wybór jest dużo mniejszy.

Przesłuchaj najpierw kilka audycji polskich podcasterów. Tego, którego dźwięk jest Twoim zdaniem najlepszy, podpytaj, jak i na co nagrywa.

Rozwiązań jest wiele, a wybór zależy głównie od Twojego budżetu oraz kontekstu i formy nagrywania.

Marka podcastera – postaw na mocne wyróżniki

Większość podcastów, jak zapewne zauważyłeś, rozpoczyna się w charakterystyczny dla siebie sposób – zawsze taką samą czołówką muzyczną i wstępem (intro), mówiącym, o czym będzie dany odcinek. Również zakończenia (outro), podczas których gospodarz dziękuje za wysłuchanie audycji, są robione w tym samym stylu. W wielu podcastach pojawiają się także muzyczne przerywniki – dżingle (jingle) – mające na celu np. zakomunikowanie zmiany tematu lub pobudzenie uwagi.

Wraz z muzyką i wspomnianą już okładką takie dźwiękowe wyróżniki stanowią elementy brandingu podcastu. Pozwalają nie tylko rozpoznać konkretną audycję, lecz także wywołać pożądane emocje lub wprowadzić słuchacza w odpowiedni nastrój. Stwórz też harmonogram publikacji i bądź regularny – dzięki temu przyzwyczaisz do siebie słuchaczy.

Zanim wybierzesz muzykę i stworzysz dżingle, zastanów się, jak ma być kojarzony Twój podcast – jaki ma mieć styl i co pasuje do Ciebie jako podcastera. Moim zdaniem to nie preferencje Twojej grupy docelowej są tu istotne, ale Twój sposób bycia, mówienia i ekspresji. Trudno mi sobie wyobrazić, że np. podcaster, którego rozpiera energia, wybierze spokojną, delikatną muzykę.

Ważne jest, abyś podczas szukania muzyki zwracał uwagę na licencję, jaką ma dany utwór, i to, jak możesz go wykorzystywać. W internecie istnieje mnóstwo darmowych i płatnych banków plików muzycznych, możesz też wybrać droższą opcję – przygotowanie muzyki specjalnie dla Ciebie. Odradzam korzystanie z darmowych plików audio, bo może się zdarzyć, że ktoś jeszcze wybierze taki sam, przez co dany motyw muzyczny nie będzie już stanowić mocnego wyróżnika Twojej marki podcastera.

Nagrałeś – i co dalej? O postprodukcji i promocji

Chyba najtrudniejszym zadaniem podcastera jest montaż, czyli postprodukcja. Wymaga ona nie tylko umiejętności dołączenia intro i outro, lecz także redukcji szumu, usunięcia echa czy wyrównania poziomów głośności wszystkich elementów. Nieumiejętne przeprowadzenie tych działań może znacznie pogorszyć jakość nagrania, zamiast je poprawić.

Jeżeli nie masz odpowiednich umiejętności, sugeruję poszukać osoby, która zajmuje się profesjonalną obróbką plików audio. Jeśli jednak chcesz spróbować swoich sił w montażu, jedne z popularniejszych darmowych programów do takiej pracy to Audacity (bit.ly/1O4eeVL) lub GarageBand na Maca (Apple.co/2Zo9pFB). W sieci znajdziesz całą masę poradników i kursów pokazujących, jak krok po kroku poprawić jakość dźwięku i przygotować odcinek do publikacji.

Gdy już masz gotowy plik, a także wszystkie wcześniej wymienione elementy (nazwę podcastu, serwer, okładkę, stronę audycji, a także notatki do danego odcinka), pora na najbardziej wyczekiwany moment: publikację podcastu i poinformowanie o nim świata.

Jak się zapewne domyślasz, żadna, nawet najlepsza, treść nie wypromuje się sama – dotyczy to także podcastów. Dlatego po pierwsze przygotuj RSS, czyli plik umożliwiający subskrybowanie podcastu przez słuchaczy. Programy do słuchania podcastów pobierają z RSS wszystkie informacje o poszczególnych odcinkach i o całym cyklu. Warto też dodać plik RSS do iTunes – katalogu podcastów od Apple, z którego informacje o nowych odcinkach i programach są też pobierane przez inne katalogi. Dzięki temu zwiększysz szanse na dotarcie do jak największej liczby słuchaczy.

Oczywiście regularnie publikuj informacje o nowych odcinkach w mediach społecznościowych, w newsletterze lub w innych miejscach, którymi zarządzasz i które mają podobną grupę docelową. Możesz też podejść do promocji w niestandardowy sposób, tak jak np. zrobił to Dawid Straszak z „Podcastu CHARYZMAtycznego” – prosi on fanów, którzy znajdują się w innym kraju, aby zrobili sobie zdjęcie „z podcastem w tle” i podesłali mu je (ilustracja 2). Dzięki temu zyskuje ciekawy content do promocji swojego kanału.

Jeśli z kolei zależy Ci, aby dotrzeć z treściami zawartymi w podcaście do osób, które nie są przekonane do takiej formy pozyskiwania informacji, możesz zlecić także tworzenie transkrypcji. Przez umieszczanie ich na stronach odcinków dodatkowo wesprzesz pozycjonowanie podcastu w Google’u.

Podsumowanie

Mam nadzieję, że rozjaśniłam Ci kwestię stworzenia własnego podcastu. Jak to zwykle bywa, najwięcej pracy jest na początku. Jeśli jednak całość sobie rozpiszesz i rozplanujesz, a może i poszukasz wsparcia wśród członków zespołu, to na pewno wszystko pójdzie bardzo sprawnie.

Nie bój się pytać doświadczonych podcasterów, dołącz do grup o podcastach na Facebooku oraz zaglądaj do Google’a. Przypuszczam, że w sieci są już odpowiedzi na wszystkie Twoje pytania. Powodzenia i do usłyszenia!

Warto przesłuchać i doczytać:

Podcast „Tuż przy uchu” – odcinek 31: „Jak powstaje podcast?”, dostęp online: www.bit.ly/jakpowstajepodcast.
Podcast „Więcej niż oszczędzanie pieniędzy” – odcinek 106: „Jak zacząć nagrywać własny podcast i unikać błędów początkujących” (rozmowa z Markiem Jankowskim), dostęp online: www.bit.ly/wlasnypodcast.
Podcast „Więcej niż oszczędzanie pieniędzy” – odcinek 50: „Podcast od kuchni – sprzęt, narzędzia, koszty, proces produkcyjny, emocje oraz blaski i cienie pracy podcastera”, dostęp online: www.bit.ly/podcastodkuchni
A. Chmielewska, „10 podcastów nie tylko o biznesie, które warto znać”, dostęp online: www.bit.ly/2IuRl7r.