Dziennikarstwo obywatelskie – bezpardonowa autopromocja w sieci

Kampania Google AdWords, fan page na Facebooku, własny kanał na YouTubie, banner reklamowy czy nowoczesna strona internetowa. Istnieje jeszcze wiele innych, popularnych form promocji marek i firm w sieci. A gdyby tak do powyższego zestawienia dodać niesponsorowany, a jednak reklamowy artykuł prasowy, w dodatku z możliwością zarobku?

Brzmi absurdalnie? Możliwe, ale wbrew pozorom jest zupełnie odwrotnie. Narzędziem skutecznej autopromocji mogą być serwisy dziennikarstwa obywatelskiego.

Czym jest dziennikarstwo obywatelskie?

Jak powszechnie wiadomo, w sieci każdy może mieć coś do powiedzenia, co – nawiasem mówiąc – jest przejawem postępu w dziedzinie demokracji*. Na jednym ze szkoleń związanych z edukacją medialną podana została definicja, zgodnie z którą „dziennikarstwo obywatelskie polega na komentowaniu, współtworzeniu lub tworzeniu komunikatów medialnych przez osoby niezajmujące się zawodowo dziennikarstwem”**. W opisującym przeprowadzone przez Megapanel PBI/Gemius badanie serwisów dziennikarstwa obywatelskiego tekście sprzed czterech lat czytamy, że „dziennikarstwo obywatelskie to rodzaj publicystyki uprawianej przez niezawodowych dziennikarzy w interesie społecznym”***. Zaangażowanie społeczne (przede wszystkim w sprawy istotne dla lokalnych społeczności) to, obok niezależności, jedna z głównych cech tego zjawiska****. Oczywiście teoria teorią, a w serwisach dziennikarstwa obywatelskiego coraz częściej znajdujemy teksty stricte… reklamowe!

Słuchaj „Marketer+” Podcast

Dziś dziennikarzem nazywa się każdy

Dzięki internetowi dziennikarzem nazywa się dziś copywriter, pracownik agencji PR, specjalista ds. promocji, menedżer, właściciel sklepu, w którym kupimy opisywany produkt, a nawet sam producent. Pisać może każdy bez względu na wiek, płeć, narodowość, wykształcenie, status zawodowy, zainteresowania, poglądy i kompetencje. Motywacje twórców bywają przeróżne. Wspomniany wcześniej interes społeczny nie zawsze do nich należy. Interes własny – owszem. Pozostając wiernym definicjom i powszechnie przyjętym zasadom obywatelskiego dziennikarstwa, wykorzystywanie platform mu poświęconych do realizacji celów marketingowych należałoby uznać za nieetyczne. Istnieją w sieci jednak takie serwisy, którym przyświecają inne idee. Należy do nich przede wszystkim CentrumPR. W koncepcję autopromocji wpisuje się też np. Artelis.pl.

Zawodowcy i amatorzy razem, czyli CentrumPR

CentrumPR łączy w sobie:

• dziennikarstwo obywatelskie;
• serwis prasowy – przestrzeń dedykowaną ludziom zawodowo związanym z mediami (głównie dziennikarzom i pracownikom agencji prasowych), ale i „zwykłym” użytkownikom, którzy najzwyczajniej chcą mieć kontakt z autorami publikacji;
• narzędzie dla agencji PR – minibiuro prasowe i internetowy system do dystrybucji artykułów prasowych;
• katalog pressel page – narzędzie do pozycjonowania stron internetowych.

Portalowi, jak zresztą sama nazwa wskazuje, przyświeca idea public relations. Wykorzystywany jest on głównie jako narzędzie komunikacji marketingowej, co na łamach innych serwisów – tych skoncentrowanych na dziennikarstwie obywatelskim, takich jak np.: Wiadomosci24.pl, Interia360, InfoTuba czy MM Moje Miasto – mogłoby zostać uznane przez tamtejszą społeczność (a pewnie i samą redakcję) za co najmniej niewłaściwe. Publikowanie dozwolone jest w nim każdemu zarejestrowanemu użytkownikowi. Teksty trafiają na stronę zaraz po ich przesłaniu (metoda redagowania ex post – nie jest wymagana wcześniejsza weryfikacja materiału przez pracownika redakcji)*****. Wyróżnikami CentrumPR są: szansa na dotarcie w stosunkowo krótkim czasie do szerokiego grona odbiorców i możliwości zarobkowe. Serwis zintegrowany jest z platformą Google News. Artykuły automatycznie trafiają na news.google.pl. Wyszukiwarka Google indeksuje je już w kilka minut po udostępnieniu na www.centrumpr.pl. Zarówno zawodowi, jak i obywatelscy dziennikarze mogą też zarabiać na swoich tekstach. I nie chodzi tu o pośrednie czerpanie korzyści majątkowych w postaci przychodu ze sprzedaży opisywanego w danym artykule produktu lub usługi, ale o zarobek z reklam. Umożliwia to system Google Adsesne, AdTaily lub inny (pod warunkiem, że kod reklamowy nie koliduje z reklamami Google Adsense). Cały dochód, jaki wygeneruje ramka, należy do autora tekstu prasowego******.

Stopka jako forma autopromocji – Artelis.pl

Innym serwisem związanym z dziennikarstwem obywatelskim pozwalającym na autopromocję jest Artelis.pl. Redakcja tego portalu nie stawia jednak na zawodowców, ale na amatorów. Nie ma miejsca na kooperację pracowników agencji prasowych z dziennikarzami obywatelskimi, chyba że ci pierwsi wchodzą w rolę tych drugich. Wedle założeń użytkownicy mają za pomocą tekstów reklamować własną wiedzę i umiejętności. Niedopuszczalne jest promowanie jakichkolwiek usług i produktów w treści artykułu. Przestrzegania zasad regulaminowych pilnuje administrator. Cały serwis redagowany jest w metodą prewencyjną – zanim artykuł trafi na stronę, musi zostać zatwierdzony (gate keeping).

Reklama w treści artykułu jest zabroniona, ale… stopka redaktora już nie! Kiedy jakiś materiał zainteresuje odbiorcę, może on w szybki i łatwy sposób dowiedzieć się, kto jest jego autorem, czym się ta osoba zajmuje, jak się z nią skontaktować czy jaki jest adres jej witryny internetowej.

Redakcja o aspekcie reklamowym pisze w Centrum Pomocy i ABC Artelis (FAQu): „Artykuły, które napiszesz, stają się dla Ciebie skuteczną, trwałą i darmową reklamą. (…) Publikując swe prace na Artelis.pl, dajesz się poznać jako ekspert, znawca w danej dziedzinie. Kreujesz swój wizerunek, umacniasz swoje imię, nazwę swej firmy, obszar działalności czy po prostu szerzysz ideę danej wiedzy (…)*******. Opisuje też system autopromocji: (…) wszystko dzięki stopce autorskiej, w której możesz umieścić informacje o sobie i link do swojej strony. A na swojej stronie, oczywiście, możesz reklamować swoje usługi, produkty… Zadbaj, by Twoje artykuły zawierały ciekawe i praktyczne treści — wówczas więcej osób będzie chciało je przedrukowywać na swoich stronach, blogach, w ezinach, co zawsze oznaczać będzie większy ruch na Twojej stronie (…)”********.

Podstawową licencją w serwisie jest creative commons pozwalająca na przedruk z zachowaniem informacji o źródle i autorze tekstu (potraktować możemy to znów jako działanie na rzecz promocji), a przede wszystkim bez ingerencji w treść materiału. Obok niej dostępna jest też licencja copyright dająca możliwość zapoznania się twórczością, ale niezezwalająca na jej przedruk. Opcja przedruku to jednak nie wszystko. Jednym z atutów portalu są Multiprofile: polegają one na prowadzeniu konkretnego profilu wspólnie z innymi użytkownikami (np. znajomymi, współpracownikami) i propagowaniu w nim wiedzy z danej dziedziny. Można ustawić tam statystyki odwiedzin, umieścić fanbox z Facebooka i dodawać komentarze, „budując w ten sposób porządne zaplecze z wiedzą i kontaktami dla małej i dużej działalności”*********.

Chyba mimo wszystko zgodzisz się ze mną, drogi czytelniku, że zarówno w serwisie CentrumPR, jak i Artelis.pl reklama postawiona została ponad „obywatelskość”, o której wspomniałem na samym początku? Wymowne jest już samo hasło reklamowe drugiego z opisanych serwisów: „Twoja wiedza Twoim wizerunkiem w sieci”**********. Nic więc dziwnego, że zawiera on ponad 32 tys. artykułów (stan na styczeń ub.r.), liczy 7 tys. odwiedzających dziennie (wg Google Analytics), ponad 21 tys. zarejestrowanych użytkowników***********, a wśród nich wielu aktywnie piszących autorów, polecanych autorów i autorów-ekspertów************.

Tak Cię widzą, jak Ty piszesz

Nie trzeba daleko szukać. Stopka jako nośnik reklamy to praktyka stosowana w niniejszym magazynie i w tym tekście. Spotkać możemy się z nią także w wielu innych serwisach. Pamiętajmy, że jednak nie stopka jest najważniejsza, ale to, co nią sygnujemy. W tej branży powiedzenie: „jak cię widzą, tak cię piszą” przybiera nieco inną formę: „tak cię widzą, jak ty piszesz”.

[kreska]

Warto doczytać:

1. A. Zwiefka-Chwałek, „Dziennikarstwo uczestniczące jako przejaw mediamorfozy”, Wrocław 2009.
2. L. Olszański, „Dziennikarstwo internetowe”, Warszawa 2006.
3. S. Allan, „Newsy w sieci: internet i dziennikarstwo”, Kraków 2008.
4. www.artelis.pl.
5. www.centrumpr.pl.
6. www.wiadomosci24.pl.

[kreska]

* B. Poulet, „Śmierć gazet i przyszłość informacji”, Wołowiec 2011, s. 256.
** „Kompetencja medialna kluczem do sukcesu młodego pokolenia w społeczeństwie wiedzy”,
[w:] Interklasa.pl, wersja online: www.interklasa.pl/portal/index/dokumenty/interklasa/Kompetencja_medialna.pdf?
*** „Dziennikarstwo obywatelskie w Internecie”, [w:] Gemius Audience, wersja online.
**** Zob. M. Kaczmarczyk, „Lokalne dziennikarstwo obywatelskie”, [w:] „Regionalne Studia Polityczne Humanitas” rok I/2010, pod red. J. Iwanka, wersja online.
***** „Niech cię usłyszą – serwisy dziennikarstwa obywatelskiego”, [w:] CentrumPR, wersja online.
****** „Zarabiaj z CentrumPR”, [w:] CentrumPR, wersja online.
******* FAQu”, [w:] Artelis.pl, wersja online.
******** Ibidem.
********* „Pierwsze kroki w Artelis.pl”, [w:] Artelis.pl, wersja online.
********** „O Artelis”, [w:] Artelis.pl, wersja online.
*********** Ibidem.
************ Autorem na Artelis.pl nazywany jest każdy publikujący. Status Autora polecanego otrzymać można z ramienia administracji portalu bądź jego społeczności i oznacza on tego użytkownika, którego teksty są godne polecenia. Autor-Ekspert to aktywny (piszący minimum jeden tekst miesięcznie) autor najwyższej rangi, który opublikował co najmniej 10 wartościowych tekstów i postrzegany jest jako specjalista w danej dziedzinie.